Alles om tot een succesvolle aanvraag te komen
NWO bevordert wetenschappelijk onderzoek van wereldklasse mét impact
NWO verbindt agenda’s, wetenschap en samenleving
Blijf op de hoogte van het laatste nieuws rond toekenningen, nieuwe calls en het beleid van NWO
NWO is de belangrijkste Nederlandse wetenschapsfinancier en zorgt voor kwaliteit en vernieuwing in de wetenschap
Wanneer alle besluitvorming heeft plaatsgevonden, zullen de feiten en cijfers van de volledige ronde bekend gemaakt worde.
U vindt hieronder een lijst met onderzoekers, een indicatieve titel en een korte samenvatting van het onderzoeksproject, waarvoor zij in 2021 een Veni hebben ontvangen.
Dr. Alsya Affandi, VU Medisch Centrum
Dendritische cellen (DCs) staan centraal in het immuunsysteem met een enorm immunotherapeutisch potentieel, maar de huidige strategieën zijn onbevredigend. Mijn doel is om vaccins te ontwikkelen, bestaande uit DC-gerichte en DC-modulerende nanobodies, geconjugeerd met een ziekte-antigeen, om antitumor immuunreacties in kanker te verbeteren, of ontstekingen in autoimmuunziekten te dempen.
dr. Z.W.B. Armstrong (M), Universiteit Leiden
Onze cellen hebben een dikke suikerlaag, die door virussen gebruikt wordt om onze cellen binnen te dringen en te verlaten. Om dit te kunnen doen brengen de virussen structurele veranderingen in de suikerstructuren aan. Dit onderzoek richt zich op het ontwerpen en testen van antivirale moleculen die ervoor zorgen dat virussen onze suikerstructuren niet meer kunnen veranderen.
dr. K.M. Bastiaans (M), Technische Universiteit Delft
Het koppelen van twee kwantumtoestanden creëert nieuwe elektronische eigenschappen die ze niet onafhankelijk van elkaar zouden bezitten. Dit onderzoek verbindt individuele atomen bovenop een exotische supergeleider en bestudeert deze emergente eigenschappen terwijl ze ontstaan. Hiermee verschaft het dieper inzicht in de mysteries achter supergeleiding.
dr. A.B. Betken (V), Universiteit Twente
Jaarlijkse temperatuurgemiddelden, dagelijkse beurskoersen, je hartslag die iedere minuut gemeten wordt. Tijdreeksen zijn overal. Worden afwijkingen in deze tijdreeksen veroorzaakt door structurele veranderingen, of door lange correlaties over de tijd? Dit is een belangrijk, maar onbegrepen probleem. Mijn onderzoek verandert het perspectief op dit probleem, en geeft een wiskundige oplossing.
dr. S. Bhandari (V), ASTRON (JIVE)
Snelle radioflitsen zijn flitsen van radiolicht afkomstig van verre melkwegstelsels. Astrofysici hebben zich al meer dan een decennium afgevraagd hoe ze gemaakt zijn door extreme typen sterren. Met behulp van de LOFAR telescoop kunnen astrofysici vervormingen meten die door hun omgeving op dergelijke flitsen worden gedrukt, en daarmee hun fysische aard ontcijferen.
Dr. Matthijs Biesbroek, UMC Utrecht
Vaatschade in de witte stof van de hersenen komt veel voor en kent meerdere oorzaken. Gerichte behandeling is afhankelijk van het aantonen van de oorzaak en die blijft regelmatig onzeker. Mijn idee is dat locatie en patronen van schade tot nu toe ongebruikte informatie over de oorzaak kunnen geven.
dr. E.J. van Bodegraven (V), Universitair Medisch Centrum Utrecht
Hersentumorcellen dringen gemakkelijk het omliggende gezonde hersenweefsel binnen. Zo ontsnappen ze aan behandeling. Fysische krachten die cellen rondom de tumor uitoefenen op het hersenweefsel beïnvloeden de invasie en daarmee de kwaadaardigheid van de tumor. Dit onderzoek bestudeert het mechanisme achter deze krachten om nieuwe aangrijpingspunten voor behandeling te identificeren.
dr. L.M. Boschman (V), Universiteit Utrecht
Nieuw-Caledonië, een eiland in de Stille Oceaan, is een biodiversiteitshotspot met een unieke soortensamenstelling, maar waarom is raadselachtig. Om beter te begrijpen hoe biodiversiteit zich ontwikkelt, ga ik onderzoeken hoe het leven op Nieuw-Caledonië is ontstaan en het zich heeft aangepast aan veranderingen in geografie, bodem, en klimaat.
dr. E.L. Brakkee (V), Universiteit Leiden
Getwiste K3-oppervlakken zijn tweedimensionale objecten die heel belangrijk zijn in de meetkunde. Hun moduliruimte beschrijft hoeveel getwiste K3-oppervlakken er zijn en hoe ze zich tot elkaar verhouden. De onderzoeker gaat de eigenschappen van deze moduliruimte gebruiken om vragen te beantwoorden over getwiste K3-oppervlakken.
dr. K.J. Chuang (M), Universiteit Leiden
De onderzoeker gaat in een astrofysisch laboratorium inter- en circumstellair ijs nabootsen met het doel beter te begrijpen hoe de chemische bouwstenen van het leven kunnen ontstaan op ijzige stofdeeltjes in de ruimte. Het onderzoek richt zich daarbij vooral op complex organische en zwavelhoudende moleculen waarmee lage temperatuur chemie in de ruimte kan worden gekoppeld aan de vorming van macromoleculen op Aarde.
dr. Y. Cong (V), Rijksuniversiteit Groningen
Coronavirussen vormen permanente bedreigingen voor de menselijke gezondheid en de landbouw; ook zullen waarschijnlijk nieuwe epidemieën opduiken. Dit project is gericht op het identificeren en karakteriseren van farmaca die het geconserveerde replicatiemechanisme van coronavirussen blokkeren. Het uiteindelijke doel is om anti-coronavirale medicatie te verstrekken ter bestrijding van toekomstige coronavirus uitbraken.
dr. P. Cossar (M), Technische Universiteit Eindhoven
Intrinsiek ongeordende eiwitten (IDPs) veroorzaken neurodegeneratieve ziekten, waaronder Parkinson en Alzheimer. Momenteel kunnen tegen IDPs geen medicijnen worden ontwikkeld omdat kleine moleculen niet kunnen binden aan deze ongestructureerde eiwitten. De nieuwe benadering vangt het IDP op in een “eiwitkooi” en voert het af via het natuurlijke verwijderingssysteem van de cellen.
dr. M.J. Cramwinckel (V), Universiteit Utrecht
Een graduele opwarming van het klimaat kan omslaan tot een catastrofale versnelling wanneer opgeslagen broeikasgassen in de (zee)bodem vrijkomen – maar we weten niet precies bij hoeveel graden temperatuurstijging. Dit onderzoek bestudeert klimaat-kantelpunten uit het verleden om toekomstige klimaatverandering te kunnen voorspellen, essentieel voor het behalen van de Parijs klimaatdoelstellingen.
Dr. Caitrin Crudden, Amsterdam UMC
In celbiologie werken receptor-ligand interacties als ‘een sleutel in een slot’. De ‘sleutels’ (liganden) zweven echter niet vrij rond. Ze worden in hun vrijheid belemmerd door ‘sleutelbossen’ (decoys). Ik zal de rol van deze moleculaire sleutelbossen onderzoeken in celmigratie, een proces dat fundamenteel is voor kankeruitzaaingen.
dr. P. Dalcin Martins (V), Radboud Universiteit Nijmegen
Virussen in bodems infecteren diverse levensvormen. Het is echter niet bekend hoe dit de gezondheid van de bodem en de uitstoot van broeikasgassen beïnvloedt. Dit onderzoek zal de identiteit en rol van bodemvirussen blootleggen. Deze kennis zal helpen klimaatverandering tegen te gaan.
Ziektevertragende interventies zijn ineffectief in de klinisch manifeste ziekte van Parkinson, wanneer pathologie vergevorderd is, maar zouden kunnen slagen in prodromaal Parkinson, wanneer pathologie nog beperkt is. Ik zal met digitale biomarkers de haalbaarheid en voorlopige werkzaamheid onderzoeken van een op afstand toegediende, door gamificatie versterkte, lichaamsbewegingsinterventie in prodromaal Parkinson.
dr. ir. M. Diender (M), Wageningen University & Research
Het toenemende gebruik van elektronica resulteert in een groeiende vraag naar metalen. Als gevolg hiervan ontstaan metaal-rijke afval stromen. Dit onderzoek richt zich op het bestuderen van koolmonoxide-gebruikende micro-organismen die deze waardevolle metalen uit de afvalstromen kunnen terugwinnen, om zowel de metalen te recyclen als mede milieuvervuiling te verminderen.
Dr. Lisanne van Dijk PhD, Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG)
Hoofd-halskankerpatiënten behandeld met radiotherapie hebben een steeds betere overlevingskans. Maar hun`behandeling gaat vaak gepaard met ernstige, langdurige bijwerkingen. Dit project gebruikt Artificial Intelligence- technieken om voorspellingsmodellen te maken voor deze bijwerkingen. Hierdoor wordt een gepersonaliseerde behandeling mogelijk waarbij naast de optimale overleving zo min mogelijk bijwerkingen optreden.
dr. R. van Dobben de Bruyn (M), Universiteit Utrecht
De complexiteit van een meetkundig object wordt gemeten door numerieke invarianten zoals het aantal gaten. Aritmetisch meetkundigen bestuderen een spectrum aan invarianten (één voor ieder priemgetal), en een langstaand open probleem is of deze allemaal overeenkomen. Dit project ontwikkelt nieuwe technieken om deze vraag te beantwoorden.
Dr. M.A. Dona, Radboudumc Nijmegen
Mutaties in het SDHB-gen zijn de belangrijkste oorzaak van de meest agressieve vorm van paragangliomen en feochromocytomen. Voor deze endocriene tumoren bestaat nog geen effectieve behandeling. In dit onderzoek ontwikkel ik een nieuw zebravis-model waarin medicijnen getest kunnen worden waardoor behandeling voor deze tumoren mogelijk wordt.
dr. M. van Dop (V), Radboud Universiteit Nijmegen
Het is essentieel voor de ontwikkeling van planten dat bepaalde cellen loslaten. De plant zorgt dat alleen de juiste verbindingen tussen cellen worden verbroken, anders valt de plant uit elkaar. Ik ga bestuderen hoe een plantencel bepaalt welke verbindingen losgemaakt moeten worden, en hoe dit losmaken gebeurt.
dr. J. Eichel (V), Universiteit Utrecht
Door de klimaatverandering worden berghellingen steeds instabieler terwijl bergvegetatie omhoog migreert. Zullen migrerende planten de hellingen stabiliseren, of zullen de instabiele hellingen de migratie van planten beperken? Dit onderzoek zal de interacties tussen bewegende hellingen en migrerende plantensoorten ontrafelen om bergdorpen, infrastructuur en ecosystemen te beschermen tegen natuurrampen en biodiversiteitsverlies.
dr. F.R. Eisenreich (M), Universiteit van Amsterdam
Duurzame technologieën zijn essentieel om onze toekomstige ecologische voetafdruk te verminderen. Wat groene chemie betreft, is het van groot belang om chemische reacties te kunnen doen in puur water. Hier zullen op maat gemaakte nanoreactoren gebruikt worden om waardevolle chemische reacties uit te voeren in water met behulp van (zon)licht.
Dr. Carmen Embregts, Department of Viroscience, Erasmus Medical Centre
Hondsdolheidsvirus/rabiësvirus onderdrukt het immuunsysteem en symptomen ontstaan pas als het virus het brein heeft bereikt. Behandeling is dan niet meer mogelijk en alle rabiës-patiënten (59.000/jaar wereldwijd) sterven. Ik wil begrijpen hoe het virus het afweersysteem onderdrukt, en een nieuwe behandelstrategie testen die de afweerreactie tegen het rabiësvirus herstelt en versterkt.
dr. J.M.M. Fedry (V), Universiteit Utrecht
Het endoplasmatisch reticulum is een onmisbaar celcompartiment. Bij stress worden onderdelen afgebroken door zichzelf afbrekende ER-fagie mechanismen, waarvan we nog steeds geen gedetailleerde kennis hebben. Dit project maakt gebruik van microscopie en massaspectrometrische technieken om ER-fagie te bestuderen. De resultaten kunnen een moleculaire basis vormen voor het ontwikkelen van kankermedicijnen.
dr. M.J.L.J. Fürst (M), Rijksuniversiteit Groningen
Protein display is een van de krachtigste technieken om eiwitten uit te rusten met nieuwe nuttige functies, omdat hiermee miljoenen varianten kunnen worden getest. De onderzoeker beschrijft hier de eerste displaymethode die eiwitten met een moleculaire “streepjescodes” labelt, waarmee kenmerken van de beste computer-ontworpen eiwitten razendsnel geïdentificeerd kunnen worden.
dr. G. Giubertoni (V), Universiteit van Amsterdam
Osteogenesis imperfecta is een ernstige, soms dodelijke ziekte die wordt veroorzaakt door mutaties in de genen die coderen voor het eiwit collageen, de belangrijkste bouwsteen van huid en botten. Ik zal onderzoek doen naar de moleculaire oorsprong van deze ziekte, en vaststellen welke moleculaire eigenschappen het functioneren van collageenweefsel bepalen.
Dr. Hélène Gleitz, Erasmus MC
Beenmergfibrose is een aandoening waarbij normaal beenmergweefsel geleidelijk wordt vervangen door littekenweefsel, wat leidt tot beenmergfalen en overlijden. Recente data suggereren dat ontsteking een grote rol speelt in het ontstaan van beenmergfibrose, maar de mechanismen hiervan blijven onbekend. Dit project focust zich op het aanpakken van ontsteking als nieuwe behandelingsmethode.
dr. A.C. Green (V), Nikhef
Kleine optische defecten in detectoren kunnen veel invloed hebben op hoe duidelijk, hoe vaak en van hoe ver we signalen van zwaartekrachtsgolven kunnen waarnemen. De onderzoeker zal technieken verbeteren en ontwikkelen die deze defecten beperken, en zo bijdragen aan het succes en de nauwkeurigheid van de Einstein Telescope.
dr. E. Greplova (V), Technische Universiteit Delft
Om quantumtechnologieën op te schalen moeten wetenschappers nieuwe strategieën ontdekken om quantumruis te overwinnen. Dit onderzoek gebruikt inzichten vanuit de topologie voor een nieuwe methode om on-chip quantumnetwerken te vervaardigen. Met deze nieuwe apparaten kan quantuminformatie worden gedistribueerd zonder het nadelige effect van quantumruis.
dr. J.D. Groschwitz (M), Universiteit van Amsterdam
Als een computer tegen ons praat, bijvoorbeeld bij het beantwoorden van een vraag, moet hij dat antwoord vanuit zijn innerlijke computerrepresentatie vertalen naar vloeiende menselijke taal. Dit project combineert taalkunde en de meest geavanceerde technieken op het gebied van machinaal leren, zodat de gegenereerde taal precies uitdrukt wat de computer bedoelde te zeggen.
dr. K. Gulmez-Karaca (V), Radboud Universitair Medisch Centrum
Herinneringen zijn in het brein opgeslagen als veranderingen in verbindingen tussen hersencellen. Dit project zal een nieuwe techniek ontwikkelen waarmee we deze verbindingen kunnen meten en onderzoeken hoe specifieke angstherinneringen worden opgeslagen, tijdelijk uitdoven maar ook kunnen terugkeren met het verstrijken van tijd.
Dr. Dora Hammerl, Laboratorium Tumor Immunologie, afd. Interne Oncologie, Erasmus MC Cancer Institute
Voor patiënten met agressieve borstkanker zijn er géén effectieve therapieën. Mijn vooronderzoek laat zien dat een vrij onbekende familie aan eiwitten ervoor zorgt dat immuuncellen tumoren moeilijk bereiken en/of bestrijden. In mijn voorstel ga ik de anti-immuun activiteit van deze enzymen bestuderen, en enzymneutralizerende strategieën testen om behandelopties te vergroten.
dr. D.F.G. Hendriks (V), Hubrecht Institute
Verschillende genetische risicofactoren zijn recentelijk gelinkt aan vette leverziekte. Hoe zij aan de ontwikkeling van de ziekte bijdragen en de werking van geneesmiddelen beïnvloeden is echter niet duidelijk. Persoonlijke mini-levers die deze genetische risicofactoren dragen zullen worden gemaakt om hun rol in vette leverziekte beter te begrijpen.
dr. R.S. Hoekzema (V), Universiteit Utrecht
Evolutie van vormen in vormen krijgt verschillende betekenissen aan de hand van de context. Van inbeddingsruimtes in wiskunde, deeltjes binnen een systeem in natuurkunde, tot de co-evolutie van microben en gastheren in biologie: dit voorstel bestudeert geneste topologie en toepassingen daarvan, mogelijk gemaakt door de unieke multi-disciplinariteit van de onderzoeker.
dr. J.E.S. van der Hoeven (V), Universiteit Utrecht
Katalysatoren versnellen chemische reacties om schoner en energiezuiniger materialen zoals polymeren en brandstoffen te maken. Hoe goed ze werken hangt af van de precieze structuur van de metaaldeeltjes in de katalysator. Dit voorstel beschrijft een nieuw ontwerp van de deeltjesstructuur om de katalysator beter te laten werken.
dr. J.J.E. van Hooff (V), Wageningen University & Research
Aan de basis van het meeste zichtbare leven op aarde, zoals planten, dieren en schimmels, staat de complexe, ‘eukaryote’ cel. Deze cel ontstond zo’n twee miljard jaar geleden door een grote evolutionaire transitie vanuit eenvoudige, ‘prokaryote’ voorouders. De onderzoeker zal nagaan welke genetische veranderingen deze transitie mogelijk maakten.
dr. R. Huisman (M), Wageningen University & Research
Sommige planten kunnen samenwerken met gunstige bacteriën die stikstof uit de lucht vastleggen en beschikbaar maken voor de plant. De bacterie communiceert met de plant precies zoals gunstige bodemschimmels dat doen. Toch reageert een plant verschillend op beide partners. Hoe is dit geëvolueerd?
dr. D.L. Hurdiss (M), Universiteit Utrecht
Enterovirussen infecteren jaarlijks miljoenen mensen en veroorzaken ernstige en levensbedreigende ziekten. In dit onderzoek zal de driedimensionale structuur en functie van het 2C eiwit dat cruciaal is voor virus vermenigvuldiging bepaald worden. Deze inzichten zijn essentieel voor de ontwikkeling van nieuwe breed-spectrum antivirale middelen om enterovirus infecties te behandelen.
Dr. Philip Jansen, Vrije Universiteit Amsterdam
Insomnie (slaapproblemen), breinveroudering en dementie staan met elkaar in verband. Of slaapproblemen oorzaak of gevolg zijn van versnelde hersenveroudering, en door welke mechanismen dit komt, is nog niet bekend. Door analyse van grootschalige genetische data en hersenscans wil ik het causale verband achterhalen tussen slaap, hersenveroudering en dementie.
Dr. Vera Kemp, Leids Universitair Medisch Centrum
Oncolytische virustherapie is een recente veelbelovende anti-kanker aanpak, waarbij virussen specifiek kankercellen vernietigen en normale cellen onaangetast laten. Echter bevat een tumor niet alleen kankercellen, maar daarnaast tot 90 procent bindweefsel, voornamelijk gevormd door kanker-geassocieerde fibroblasten. Dit project bestudeert hoe deze fibroblasten de effectiviteit van oncolytische virustherapie beïnvloeden.
dr. K. Kirchner (V), Technische Universiteit Delft
Veel omgevingsfactoren, zoals temperatuur of luchtverontreiniging, worden op verschillende locaties en tijdstippen geregistreerd. Echter is een realistische analyse van de resulterende grote datasets, vanwege beperkte rekenkracht, vaak niet haalbaar. Dit project ontwikkelt nieuwe computationele methoden die doelmatige beschrijvingen en betrouwbare voorspellingen van verschijnselen met ruis en onzekerheidsfactoren wél mogelijk maken.
Dr. M. Klein, Radboudumc, Genetica
Zowel genetische aanleg als omgevingsfactoren bepalen of we gezond of ziek zijn. Gecombineerd vormen ze een sleutel voor de ontwikkeling van psychiatrische aandoeningen. Dit onderzoek bestudeert het samenspel van al deze factoren om zo uiteindelijk de diagnose en behandeling te personaliseren.
dr. A. Kuhn (M), Wageningen University & Research
In planten kan het hormoon auxine snelle cellulaire reacties veroorzaken. Deze reacties zijn evolutionair geconserveerd, maar er is weinig bekend over hoe ze worden gegenereerd. Dit project zal snelle auxine-reacties in verschillende plantensoorten vergelijken met behulp van genetica en biochemie om de componenten te identificeren die deze reacties genereren.
Dr. Jeremy Labrecque, Erasmus MC
Ik zal causale bias analyse integreren in kosteneffectiviteitsanalyses, waardoor beter geïdentificeerd kan worden wanneer aannemelijke biases (confounding, selectie bias) beslissingen gemakkelijk kunnen veranderen en wanneer beslissingen robuust zijn voor bias. Deze methoden zullen worden toegepast op de kosteneffectiviteit van totale knievervanging, perfusie MRI en BMI interventies.
dr. K. Lahabi (M), Technische Universiteit Delft
Wat als we ook tegelijkertijd elektriciteit, magnetisme en temperatuur koden bekijken? De onderzoeker zal een nieuwe microscoop ontwikkelen om dit op atomaire schaal mogelijk te maken en de verborgen kwantumfenomenen bloot te leggen, die onze wereld vormen.
dr. J. Lattaud (V), Vrije Universiteit Amsterdam
Methaan is een krachtig broeikasgas. Schattingen van methaanemissies zijn echter erg onzeker, wat het maken van nauwkeurige klimaatvoorspellingen belemmert. Ik stel voor om methaan-consumerende micro-organismen in de Noordelijke IJszee te identificeren. Door te onderzoeken hoe deze organismen op klimaatsverandering in het verleden reageerden, kan ik voorspellingen van toekomstige veranderingen verbeteren.
dr. I.K. Mandemaker (V), Hubrecht Institute
Alle cellen in je lichaam bevatten hetzelfde DNA, maar kunnen specialiseren tot verschillende celtypen door genen aan of uit te zetten. Dit wordt zorgvuldig georganiseerd door epigenetische processen om ziektes te voorkomen. Dit onderzoek zal aantonen hoe een nieuwe factor genactiviteit regelt door het plaatsen van de grootste epigenetische markering.
dr. B. van der Meer (M), Wageningen University & Research
De rol van wrijving blijft verrassend slecht begrepen op microscopisch niveau in een grote verscheidenheid aan stromende en vervormbare materialen. Met behulp van microscopie en computersimulaties zullen de onderzoekers op het niveau van individuele bouwstenen bestuderen hoe wrijving tussen deeltjes de materiaaleigenschappen beïnvloedt.
Dr. Esther Metting, Universitair Medisch Centrum Groningen
In de zorg wordt steeds vaker gebruik gemaakt van e-Health om patiënten beter te kunnen behandelen. Hierdoor zal de behandeling en de gezondheid van niet-digitaal vaardigen achterblijven. Met COPD-patiënten en zorgverleners ga ik een methode ontwikkelen waarmee niet-digitaal vaardigen tóch kunnen profiteren van de gezondheidsvoordelen van e-Health.
dr. E.T. Nalisnick (M), Universiteit van Amsterdam
Systemen voor kunstmatige intelligentie (AI) moeten zich aanpassen aan nieuwe scenario's. Toch moeten we ervoor zorgen dat het nieuwe gedrag en de nieuwe vaardigheden die ze verwerven, veilig zijn. De onderzoeker zal AI-technieken ontwikkelen waarmee autonome systemen zich maar voorzichtig kunnen aanpassen, onder begeleiding van een mens.
dr. V. Niculae (M), Universiteit van Amsterdam
Kunstmatige intelligentie benadert schijnbaar menselijke prestaties in automatisch vertalen en converseren. Echter blijkt in de praktijk dat zulke systemen onbeheersbaar zijn en, zelfs ongevraagd, schadelijke uitingen produceren. Gebruikmakend van doorbraken op het gebied van machinaal leren herziet de onderzoeker taalgeneratie met bijzondere aandacht voor betrouwbaarheid en beheersbaarheid.
dr. T.A.E. Ophelders (M), Universiteit Utrecht
Puntenwolken komen voor in verscheidene toepassingsgebieden, zoals chemie, computergrafiek en zelfrijdende autos. Voor het analyseren van de resulterende vormen zijn efficiënte vergelijkingen nodig die geometrie en topologie in acht nemen. De onderzoeker zal aantonen dat zulke vergelijkingen makkelijker zijn voor asymmetrische vormen, en zal efficiënte algoritmen ontwikkelen die asymmetrie benutten.
dr. N.V. Ortiz Zacarias (V), Universiteit Leiden
Chemokine receptoren zijn relevante ‘target eiwitten’ bij kanker en andere ziekten. Een nieuwe strategie om deze receptoren te remmen, is ze te verwijderen in plaats van ze te blokkeren. Dit onderzoek zal dus licht werpen op het cellulaire lot van deze receptoren en uiteindelijk leiden tot een nieuwe therapeutische strategie.
dr. ir. D.V. Palcu (M), Universiteit Utrecht
Een oude zuurstofloze en bijna levenloze Europese zee heeft ooit grote hoeveelheden waterstofsulfide geproduceerd en methaan uit sedimenten in de atmosfeer vrijgelaten, na destabilisatie door stijgend zeeniveau. Kan een dergelijke ramp zich herhalen in de huidige Zwarte Zee ten gevolge van zeespiegelstijging en/of nieuwe kanalen?
Dr. Felix Poppelaars, Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG)
De geërfde set van complement genen wordt het Complotype genoemd en bepaalt het vermogen om het complementsysteem te activeren en te reguleren. Ik ga onderzoeken of bij de toewijzing van donornieren het Complotype moet worden toegevoegd als criterium naast weefseltypering, om daarmee de lange-termijn uitkomsten na transplantatie te verbeteren.
Dr. Simon Pouwels, Universitair Medisch Centrum Groningen
In dit project zal ik onderzoeken of én hoe lichaamseigen-gevaarsignalen afkomstig uit beschadigd longweefsel, kunnen bijdragen aan het ontwikkelen van onderliggend lijden in COPD, middels een groot patiëntencohort en vernieuwende 3D-lab-technieken. Hieruit zal blijken of deze gevaarsignalen gebruikt kunnen worden als COPD biomarker en/of aangrijpingspunt voor nieuwe behandelstrategieën.
dr. K.H.M. Prange (M), Amsterdam UMC - Locatie AMC
Macrofagen zijn plastische immuun cellen die vechten tegen zeer uiteenlopende ziekteverwekkers en afvalstoffen verwijderen. De onderzoekers ontrafelen hier hoe macrofagen zich wapenen tegen deze verscheidenheid via epigenetische processen. Deze processen sturen welke genen aan of uit worden gezet en bepalen daarmee hoe een cel reageert op een prikkel van buitenaf.
dr. V.C. Reijers (V), Universiteit Utrecht
Duinen ontstaan door een samenspel van zandtransport en plantengroei. Echter, verschillen tussen planten kunnen belangrijke gevolgen hebben voor duinvorming. In dit project wordt onderzocht hoe planteneigenschappen beïnvloed worden door lokale milieuomstandigheden en hoe diversiteit in planteneigenschappen onze duinen weerbaarder maakt onder klimaatverandering.
dr. J.C.J. van Roestel (M), Universiteit van Amsterdam
Dubbele witte dwergsterren zijn een zeldzaam maar belangrijk type dubbelster. Het zijn potentiële supernova-voorlopers, sommige fuseren tot massieve roterende witte dwergen, en ze zenden ook zwaartekrachtgolfstraling uit. Ik zal gegevens van de Nederlandse BlackGEM telescope combineren met data van andere telescopen en nieuwe machine learning-methoden gebruiken om de populatie van witte dwerg dubbelsterren over de hele hemel te ontdekken. Door de waargenomen populatie en kenmerken te vergelijken met computer modellen, zal ik bepalen hoe deze dubbele witte dwergen hun leven eindigen.
Dr. Gennady Roshchupkin, Erasmus MC Medical Center
We hebben geleerd dat de meeste ziekten een genetische component hebben, maar begrijpen nog niet de onderliggende processen. Met behulp van kunstmatige intelligentie ga ik de complexe relatie tussen DNA-mutaties en de menselijke gezondheid onderzoeken. Dit wordt de basis voor de ontwikkeling van nieuwe diagnostische, prognostische en therapeutische hulpmiddelen.
dr. H.C. Ruiz Euler (M), Universiteit Twente
Het ongekende succes van kunstmatige intelligentie (AI) brengt onhoudbare computerkosten met zich mee. Dit project onderzoekt de potentie van een nieuwe technologie voor zeer efficiënte AI: “materiaal-gebaseerde neurale netwerken”. Deze technologie kan de volgende generatie efficiënte AI-systemen voor edge computing en autonome systemen mogelijk maken, zoals autonoom rijden en IoT.
dr. M.F. Russ (M), Technische Universiteit Delft
Quantumbits gebaseerd op spin zijn veelbelovend voor quantumcomputers dankzij de combinatie van hun kleine afmetingen en lange quantumcoherentietijden. Desalniettemin heeft elke quantumbit een eigen “karakter” door lokale variaties in de halfgeleider. De wetenschappers doen een voorstel om deze variaties te meten en te gebruiken om efficiënte spinmanipulatie te bewerkstelligen.
Dr. Julie Rutten, Leids Universitair Medisch Centrum
Ongeveer 25 miljoen personen wereldwijd (1:300) hebben een erfelijke aanleg voor beroertes en dementie. Slecht een klein deel van deze mensen krijgt daadwerkelijk klachten. In dit onderzoek wordt bekeken waarom sommige mensen al op jonge leeftijd dement worden, terwijl anderen met dezelfde erfelijke aanleg tot op hoge leeftijd gezond blijven.
dr. P. Salanevich (V), Universiteit Utrecht
Faseherstel is het probleem van signaalreconstructie uit de absolute waarden van lineaire metingen. Het komt van nature voor in veel "echte" toepassingen, waaronder ptychografie, spraakherkenning en muziekanalyse. De onderzoeker zal meetontwerpen en reconstructiemethoden ontwikkelen die stabiel zijn voor zowel ruis in de metingen als fouten in de modelparameters.
Dr. Fiamma Salerno, Leids Universitair Medisch Centrum
Het immuunsysteem beschermt ons tegen infecties en kanker. Middels vaccins kunnen we onze immuniteit trainen en verbeteren. Mijn doel is om de moleculaire processen te identificeren in CD4 T-cellen die beslissend zijn voor de vorming van celdodende CD8 T-cellen en antilichaam-producerende B cellen en daarmee vaccinatiestrategieën te verbeteren.
dr. M.J. Spierings (V), Universiteit Leiden
Wat we horen wordt sterk beïnvloed door bepaalde aannames die onbewust gemaakt worden door ons brein. Je hoort bijvoorbeeld vanzelf een ritme in een reeks van neutrale tonen. Hoe zijn dit soort auditieve aanpassingen ontstaan? Hiervoor onderzoek ik of dieren vergelijkbare aanpassingen hebben en hoe deze functioneren. Door te weten of dit soort eigenschappen gedeeld zijn tussen diersoorten, kunnen we begrijpen hoe de evolutie gegaan kan zijn.
dr. S. Stelloo (V), Radboud Universiteit Nijmegen
Tijdens de vroege embryogenese ontwikkelen stamcellen zich tot verschillende celtypen. Deze ontwikkeling van verschillende celtypen gaat gepaard met veranderingen in zowel eiwit expressieniveaus als eiwit-eiwit interacties. In dit project bestuderen de onderzoekers de dynamische veranderingen van eiwitniveaus en eiwit interacties tijdens de ontwikkeling van embryonale stamcellen tot meer gespecialiseerde cellen.
dr. T. Stratmann (V), NIOZ
Dit onderzoek richt zich op gebruik van zwaar water als nieuwe tracer in de aquatische ecologie, voor het meten van metabolische activiteit van bentische fauna. Zwaar water wordt in weefsels geïncorporeerd onafhankelijk van specifieke levensprocessen, en kan daarom gebruikt worden om ecosysteem herstel na een verstoring te onderzoeken.
dr. O.J.T. Sulpis (M), Universiteit Utrecht
Aragoniet is een veelvoorkomend mineraal in de oceanen, vooral in de vorm van schelpen van kleine planktonische wezens. Op de zeebodem werken de ontbinding van aragonietkorrels als maagzuurtabletten, die de oceanen beschermen tegen verzuring veroorzaakt door menselijke kool dioxide uitstoot. We onderzoeken het belang van dit mechanisme via laboratoriumexperimenten en modelsimulaties.
dr. ir. S. Telen (M), Centrum Wiskunde & Informatica (CWI)
Wiskundige vergelijkingen worden gebruikt om allerlei dagdagelijkse fenomenen te modelleren. Deze vergelijkingen zijn vaak erg gecompliceerd en uitdagend om op te lossen. In dit projectvoorstel zullen wiskundigen nieuwe methodes ontwikkelen om zulke vergelijkingen snel en nauwkeurig op te lossen met een computer, en ze gebruiken in concrete toepassingsgebieden.
dr. A.A. Thevenon (M), Universiteit Utrecht
De plastics die we vandaag de dag gebruiken zijn slecht voor het milieu en lastig te recyclen. In dit project maken we met nieuwe katalysatoren een nieuwe generatie plastics en gebruiken daarbij CO2 als chemische bouwsteen om de materialen de juiste eigenschappen mee te geven voor tijdens én na gebruik.
dr. J. Townsend (M), Universiteit van Amsterdam
Het brein is een extreem efficiënt systeem voor het opslaan en communiceren van informatie. Dit project wil met het gebruik van neurale netwerken, geïnspireerd door de mechanismen in de hersenen, datacompressie verbeteren. Dit zal snellere internet communicatie en efficiëntere opslag van computerbestanden mogelijk te maken.
dr. L. Tran (V), Universiteit Utrecht
Exoskeletten van juweelkevers worden gekarakteriseerd door patronen van nanometerformaat die door interactie met licht reflecterende kleuren produceren. Ik zal in dit onderzoek, op laboratoriumschaal, juweelkevers imiteren met vergelijkbare patronen van plantaardige cellulosekristallen. Ik zal bio-geïnspireerde, structureel gekleurde films en capsules met duurzame toepassingen in verf en sensoren onderzoeken en produceren.
dr. A.E. Urai (V), Universiteit Leiden
De activiteit van het brein verandert naarmate mensen ouder worden, wat kan leiden tot cognitieve achteruitgang. Door hersendata van muizen en mensen te meten en vergelijken, wil de onderzoeker begrijpen hoe tijdens het ouder worden de ruizigheid van ons brein verandert en keuzegedrag beïnvloedt.
dr. C.A. Urzua Torres (V), Technische Universiteit Delft
Numerieke simulatie van elektromagnetische golfvoortplanting is een essentieel hulpmiddel bij het ontwerpen van telecommunicatiesystemen en moderne elektronica. Het hier voorgestelde nieuwe wiskundige kader, maakt ontwikkeling van numerieke methoden mogelijk, die gebruik maken van nieuwe rekentechnieken waardoor complexere problemen opgelost kunnen worden. Dit leidt ook tot nieuwe inzichten voor bestaande technieken.
dr. A. Usachov (M), Vrije Universiteit Amsterdam
Het belangrijkste doel van deze studie is om te zoeken naar donkere hadronen - een nieuw type subatomaire deeltjes die het bestaan van donkere materie in het heelal kunnen verklaren. Donkere hadronen kunnen overvloedig worden geproduceerd bij de Large Hadron Collider, waardoor unieke spectaculaire handtekeningen achterblijven in de LHCb-detector.
dr. A. Vaksmaa (V), NIOZ
Plasticvervuiling van oceanen is een groeiend milieuprobleem. Schimmels kunnen een rol spelen bij de afbraak van plastic maar hoe en in welke mate is nog onduidelijk. Dit project is gericht op het identificeren en cultiveren van plastic afbrekende schimmels en het karakteriseren van hun rol bij plasticafbraak in de oceaan.
Dr. Lilly Verhagen, Radboudumc, Nijmegen
Hoewel in kinderen met luchtweginfecties de reactie van het immuunsysteem vaak in het bloed wordt gemeten, speelt de eerste immuunrespons zich in de luchtwegen af. In dit project wordt het immuunsysteem van de luchtwegen zélf in kinderen bestudeerd om in de toekomst luchtweginfecties te kunnen behandelen met minder antibiotica.
Dr. Gwenny Verstappen, Universitair Medisch Centrum Groningen
Systemische auto-immuunziekten worden gekenmerkt door overactiviteit van B-cellen. Hoe dit tot stand komt is onduidelijk. Middels een gedetailleerde functionele en moleculaire analyse gaat deze onderzoeker bepalen hoe B-cellen overactief raken in patiënten met de auto-immuunziekte ‘syndroom van Sjögren’, om verschillen tussen patiënten te identificeren en gerichte therapeutische behandelopties te realiseren.
dr. J.M. van de Vis (V), Universiteit Utrecht
De asymmetrie tussen materie en antimaterie is mogelijk ontstaan tijdens een faseovergang in het vroege heelal. In dit project wordt gezocht naar modellen die de asymmetrie verklaren, en voorspeld hoe deeltjesexperimenten en zwaartekrachtsgolvendetectoren deze modellen kunnen testen. Met een nieuwe techniek wordt de temperatuur van de faseovergang nauwkeurig berekend.
dr. J.A. de Vries (M), Universiteit Maastricht
Het bestaan van ons universum roept om de aanwezigheid van een nieuwe natuurkracht. De recente opwinding op CERN geeft een eerste aanwijzing. Om te achterhalen welke kracht dit zou kunnen zijn, wil ik naar de zeldzaamste deeltjesvervallen in de natuur kijken, en de hulp van moderne grafische processoren inzetten.
dr. Y. Wang (V), Technische Universiteit Delft
Supergeleiding met spin-triplet-paring is van cruciaal belang voor fundamentele fysische en toepassing van supergeleidende circuits, maar het expliciete onderzoek is uitdagend en staat ter discussie. Dit onderzoek maakt gebruik van nieuwe gelaagde, magnetische topologische materialen die zowel topologie als magnetisme combineren om een onconventionele supergeleidende toestand te onderzoeken op basis van verschillende apparaatgeometrie en afstemmingsbenaderingen.
Dr. ing. Daan Westra, Maastricht University
Om de zorg duurzaam te houden, werken zorgorganisaties samen in netwerken. Maar liefst 70 procent van deze netwerken zijn echter onsuccesvol, waardoor tijd en middelen verloren gaan. Dit is het eerste grootschalige empirische netwerkonderzoek. Ik onderzoek welke configuraties van structuur, proces en contextfactoren netwerken effectief maken en ontwikkel een netwerk-(self)assessment tool.
Dr. Judith Wienke, Prinses Máxima Centrum voor Kinderoncologie, Utrecht
Bijna de helft van de patiënten met de kinderkanker neuroblastoom komt te overlijden. Een nieuwe immuuntherapie met afweercellen (CAR‐T cellen) is weliswaar veelbelovend, maar klinische resultaten blijven teleurstellend doordat neuroblastoomcellen CAR‐T cellen afremmen. In dit onderzoek worden CAR‐T cellen ongevoelig gemaakt voor deze remming, als innovatieve, verbeterde behandeling voor neuroblastoom.
Dr. Frank Wolters, arts-epidemioloog, Erasmus MC Rotterdam
Eén op de vier ouderen heeft een verhoogd risico op beroerte en dementie doordat zij zonder het te weten een herseninfarct hebben doorgemaakt. In dit onderzoek neem ik deze ‘stille’ infarcten onder de loep om kenmerken en mechanismen te ontrafelen die een gepersonaliseerde behandeling tegen beroerte en dementie mogelijk maken.
Dr. Robbert Wouters, Erasmus MC Rotterdam
Dagelijkse klinische besluitvorming is meestal niet gebaseerd op individuele patiëntdata, maar op klinische ervaring en richtlijnen. Beslissingen zijn bijgevolg niet geïndividualiseerd en er is een risico op suboptimale besluitvorming. Ik presenteer een methode voor real-time predictie van geïndividualiseerde uitkomsten en kosten, ter verbetering van gezamenlijke besluitvorming en waarde voor patiënten.
dr. J. Zuiddam (M), Universiteit van Amsterdam
Strassen’s asymptotische spectra theorie is een wiskundig gereedschap ontwikkeld om asymptotische problemen in de wiskunde, informatica en natuurkunde te begrijpen, en in het bijzonder het probleem van snelle matrixvermenigvuldiging. Dit project bouwt aan nieuwe richtingen in de structurele kant en de toepassingen van deze theorie.
dr. M.J. Zwetsloot (V), Wageningen University & Research
Plantenwortels scheiden een grote diversiteit aan chemische stoffen uit. Wat betekenen deze stoffen voor het functioneren van de bodem? Dit project onderzoekt de invloed van de ondergrondse biochemische profielen van diverse plantensoorten op de nutriënten- en koolstofcyclus. Het onderzoek levert kennis op voor de transitie naar natuur-inclusieve en duurzame landbouw.
dr. Z.W.B. Armstrong (M), Universiteit Leiden
Onze cellen hebben een dikke suikerlaag, die door virussen gebruikt wordt om onze cellen binnen te dringen en te verlaten. Om dit te kunnen doen brengen de virussen structurele veranderingen in de suikerstructuren aan. Dit onderzoek richt zich op het ontwerpen en testen van antivirale moleculen die ervoor zorgen dat virussen onze suikerstructuren niet meer kunnen veranderen.
dr. K.M. Bastiaans (M), Technische Universiteit Delft
Het koppelen van twee kwantumtoestanden creëert nieuwe elektronische eigenschappen die ze niet onafhankelijk van elkaar zouden bezitten. Dit onderzoek verbindt individuele atomen bovenop een exotische supergeleider en bestudeert deze emergente eigenschappen terwijl ze ontstaan. Hiermee verschaft het dieper inzicht in de mysteries achter supergeleiding.
dr. A.B. Betken (V), Universiteit Twente
Jaarlijkse temperatuurgemiddelden, dagelijkse beurskoersen, je hartslag die iedere minuut gemeten wordt. Tijdreeksen zijn overal. Worden afwijkingen in deze tijdreeksen veroorzaakt door structurele veranderingen, of door lange correlaties over de tijd? Dit is een belangrijk, maar onbegrepen probleem. Mijn onderzoek verandert het perspectief op dit probleem, en geeft een wiskundige oplossing.
dr. S. Bhandari (V), ASTRON (JIVE)
Snelle radioflitsen zijn flitsen van radiolicht afkomstig van verre melkwegstelsels. Astrofysici hebben zich al meer dan een decennium afgevraagd hoe ze gemaakt zijn door extreme typen sterren. Met behulp van de LOFAR telescoop kunnen astrofysici vervormingen meten die door hun omgeving op dergelijke flitsen worden gedrukt, en daarmee hun fysische aard ontcijferen.
dr. E.J. van Bodegraven (V), Universitair Medisch Centrum Utrecht
Hersentumorcellen dringen gemakkelijk het omliggende gezonde hersenweefsel binnen. Zo ontsnappen ze aan behandeling. Fysische krachten die cellen rondom de tumor uitoefenen op het hersenweefsel beïnvloeden de invasie en daarmee de kwaadaardigheid van de tumor. Dit onderzoek bestudeert het mechanisme achter deze krachten om nieuwe aangrijpingspunten voor behandeling te identificeren.
dr. L.M. Boschman (V), Universiteit Utrecht
Nieuw-Caledonië, een eiland in de Stille Oceaan, is een biodiversiteitshotspot met een unieke soortensamenstelling, maar waarom is raadselachtig. Om beter te begrijpen hoe biodiversiteit zich ontwikkelt, ga ik onderzoeken hoe het leven op Nieuw-Caledonië is ontstaan en het zich heeft aangepast aan veranderingen in geografie, bodem, en klimaat.
dr. E.L. Brakkee (V), Universiteit Leiden
Getwiste K3-oppervlakken zijn tweedimensionale objecten die heel belangrijk zijn in de meetkunde. Hun moduliruimte beschrijft hoeveel getwiste K3-oppervlakken er zijn en hoe ze zich tot elkaar verhouden. De onderzoeker gaat de eigenschappen van deze moduliruimte gebruiken om vragen te beantwoorden over getwiste K3-oppervlakken.
dr. K.J. Chuang (M), Universiteit Leiden
De onderzoeker gaat in een astrofysisch laboratorium inter- en circumstellair ijs nabootsen met het doel beter te begrijpen hoe de chemische bouwstenen van het leven kunnen ontstaan op ijzige stofdeeltjes in de ruimte. Het onderzoek richt zich daarbij vooral op complex organische en zwavelhoudende moleculen waarmee lage temperatuur chemie in de ruimte kan worden gekoppeld aan de vorming van macromoleculen op Aarde.
dr. Y. Cong (V), Rijksuniversiteit Groningen
Coronavirussen vormen permanente bedreigingen voor de menselijke gezondheid en de landbouw; ook zullen waarschijnlijk nieuwe epidemieën opduiken. Dit project is gericht op het identificeren en karakteriseren van farmaca die het geconserveerde replicatiemechanisme van coronavirussen blokkeren. Het uiteindelijke doel is om anti-coronavirale medicatie te verstrekken ter bestrijding van toekomstige coronavirus uitbraken.
dr. P. Cossar (M), Technische Universiteit Eindhoven
Intrinsiek ongeordende eiwitten (IDPs) veroorzaken neurodegeneratieve ziekten, waaronder Parkinson en Alzheimer. Momenteel kunnen tegen IDPs geen medicijnen worden ontwikkeld omdat kleine moleculen niet kunnen binden aan deze ongestructureerde eiwitten. De nieuwe benadering vangt het IDP op in een “eiwitkooi” en voert het af via het natuurlijke verwijderingssysteem van de cellen.
dr. M.J. Cramwinckel (V), Universiteit Utrecht
Een graduele opwarming van het klimaat kan omslaan tot een catastrofale versnelling wanneer opgeslagen broeikasgassen in de (zee)bodem vrijkomen – maar we weten niet precies bij hoeveel graden temperatuurstijging. Dit onderzoek bestudeert klimaat-kantelpunten uit het verleden om toekomstige klimaatverandering te kunnen voorspellen, essentieel voor het behalen van de Parijs klimaatdoelstellingen.
dr. P. Dalcin Martins (V), Radboud Universiteit Nijmegen
Virussen in bodems infecteren diverse levensvormen. Het is echter niet bekend hoe dit de gezondheid van de bodem en de uitstoot van broeikasgassen beïnvloedt. Dit onderzoek zal de identiteit en rol van bodemvirussen blootleggen. Deze kennis zal helpen klimaatverandering tegen te gaan.
dr. ir. M. Diender (M), Wageningen University & Research
Het toenemende gebruik van elektronica resulteert in een groeiende vraag naar metalen. Als gevolg hiervan ontstaan metaal-rijke afval stromen. Dit onderzoek richt zich op het bestuderen van koolmonoxide-gebruikende micro-organismen die deze waardevolle metalen uit de afvalstromen kunnen terugwinnen, om zowel de metalen te recyclen als mede milieuvervuiling te verminderen.
dr. R. Dobben de Bruyn (M), Universiteit Utrecht
De complexiteit van een meetkundig object wordt gemeten door numerieke invarianten zoals het aantal gaten. Aritmetisch meetkundigen bestuderen een spectrum aan invarianten (één voor ieder priemgetal), en een langstaand open probleem is of deze allemaal overeenkomen. Dit project ontwikkelt nieuwe technieken om deze vraag te beantwoorden.
dr. M. van Dop (V), Radboud Universiteit Nijmegen
Het is essentieel voor de ontwikkeling van planten dat bepaalde cellen loslaten. De plant zorgt dat alleen de juiste verbindingen tussen cellen worden verbroken, anders valt de plant uit elkaar. Ik ga bestuderen hoe een plantencel bepaalt welke verbindingen losgemaakt moeten worden, en hoe dit losmaken gebeurt.
dr. J. Eichel (V), Universiteit Utrecht
Door de klimaatverandering worden berghellingen steeds instabieler terwijl bergvegetatie omhoog migreert. Zullen migrerende planten de hellingen stabiliseren, of zullen de instabiele hellingen de migratie van planten beperken? Dit onderzoek zal de interacties tussen bewegende hellingen en migrerende plantensoorten ontrafelen om bergdorpen, infrastructuur en ecosystemen te beschermen tegen natuurrampen en biodiversiteitsverlies.
dr. F.R. Eisenreich (M), Universiteit van Amsterdam
Duurzame technologieën zijn essentieel om onze toekomstige ecologische voetafdruk te verminderen. Wat groene chemie betreft, is het van groot belang om chemische reacties te kunnen doen in puur water. Hier zullen op maat gemaakte nanoreactoren gebruikt worden om waardevolle chemische reacties uit te voeren in water met behulp van (zon)licht.
dr. J.M.M. Fedry (V), Universiteit Utrecht
Het endoplasmatisch reticulum is een onmisbaar celcompartiment. Bij stress worden onderdelen afgebroken door zichzelf afbrekende ER-fagie mechanismen, waarvan we nog steeds geen gedetailleerde kennis hebben. Dit project maakt gebruik van microscopie en massaspectrometrische technieken om ER-fagie te bestuderen. De resultaten kunnen een moleculaire basis vormen voor het ontwikkelen van kankermedicijnen.
dr. M.J.L.J. Fürst (M), Rijksuniversiteit Groningen
Protein display is een van de krachtigste technieken om eiwitten uit te rusten met nieuwe nuttige functies, omdat hiermee miljoenen varianten kunnen worden getest. De onderzoeker beschrijft hier de eerste displaymethode die eiwitten met een moleculaire “streepjescodes” labelt, waarmee kenmerken van de beste computer-ontworpen eiwitten razendsnel geïdentificeerd kunnen worden.
dr. G. Giubertoni (V), Universiteit van Amsterdam
Osteogenesis imperfecta is een ernstige, soms dodelijke ziekte die wordt veroorzaakt door mutaties in de genen die coderen voor het eiwit collageen, de belangrijkste bouwsteen van huid en botten. Ik zal onderzoek doen naar de moleculaire oorsprong van deze ziekte, en vaststellen welke moleculaire eigenschappen het functioneren van collageenweefsel bepalen.
dr. A.C. Green (V), Nikhef
Kleine optische defecten in detectoren kunnen veel invloed hebben op hoe duidelijk, hoe vaak en van hoe ver we signalen van zwaartekrachtsgolven kunnen waarnemen. De onderzoeker zal technieken verbeteren en ontwikkelen die deze defecten beperken, en zo bijdragen aan het succes en de nauwkeurigheid van de Einstein Telescope.
dr. E. Greplova (V), Technische Universiteit Delft
Om quantumtechnologieën op te schalen moeten wetenschappers nieuwe strategieën ontdekken om quantumruis te overwinnen. Dit onderzoek gebruikt inzichten vanuit de topologie voor een nieuwe methode om on-chip quantumnetwerken te vervaardigen. Met deze nieuwe apparaten kan quantuminformatie worden gedistribueerd zonder het nadelige effect van quantumruis.
dr. J.D. Groschwitz (M), Universiteit van Amsterdam
Als een computer tegen ons praat, bijvoorbeeld bij het beantwoorden van een vraag, moet hij dat antwoord vanuit zijn innerlijke computerrepresentatie vertalen naar vloeiende menselijke taal. Dit project combineert taalkunde en de meest geavanceerde technieken op het gebied van machinaal leren, zodat de gegenereerde taal precies uitdrukt wat de computer bedoelde te zeggen.
dr. K. Gulmez-Karaca (V), Radboud Universitair Medisch Centrum
Herinneringen zijn in het brein opgeslagen als veranderingen in verbindingen tussen hersencellen. Dit project zal een nieuwe techniek ontwikkelen waarmee we deze verbindingen kunnen meten en onderzoeken hoe specifieke angstherinneringen worden opgeslagen, tijdelijk uitdoven maar ook kunnen terugkeren met het verstrijken van tijd.
dr. D.F.G. Hendriks (V), Hubrecht Institute
Verschillende genetische risicofactoren zijn recentelijk gelinkt aan vette leverziekte. Hoe zij aan de ontwikkeling van de ziekte bijdragen en de werking van geneesmiddelen beïnvloeden is echter niet duidelijk. Persoonlijke mini-levers die deze genetische risicofactoren dragen zullen worden gemaakt om hun rol in vette leverziekte beter te begrijpen.
dr. R.S. Hoekzema (V), Universiteit Utrecht
Evolutie van vormen in vormen krijgt verschillende betekenissen aan de hand van de context. Van inbeddingsruimtes in wiskunde, deeltjes binnen een systeem in natuurkunde, tot de co-evolutie van microben en gastheren in biologie: dit voorstel bestudeert geneste topologie en toepassingen daarvan, mogelijk gemaakt door de unieke multi-disciplinariteit van de onderzoeker.
dr. J.E.S. van der Hoeven (V), Universiteit Utrecht
Katalysatoren versnellen chemische reacties om schoner en energiezuiniger materialen zoals polymeren en brandstoffen te maken. Hoe goed ze werken hangt af van de precieze structuur van de metaaldeeltjes in de katalysator. Dit voorstel beschrijft een nieuw ontwerp van de deeltjesstructuur om de katalysator beter te laten werken.
dr. J.J.E. van Hooff (V), Wageningen University & Research
Aan de basis van het meeste zichtbare leven op aarde, zoals planten, dieren en schimmels, staat de complexe, ‘eukaryote’ cel. Deze cel ontstond zo’n twee miljard jaar geleden door een grote evolutionaire transitie vanuit eenvoudige, ‘prokaryote’ voorouders. De onderzoeker zal nagaan welke genetische veranderingen deze transitie mogelijk maakten.
dr. R. Huisman (M), Wageningen University & Research
Sommige planten kunnen samenwerken met gunstige bacteriën die stikstof uit de lucht vastleggen en beschikbaar maken voor de plant. De bacterie communiceert met de plant precies zoals gunstige bodemschimmels dat doen. Toch reageert een plant verschillend op beide partners. Hoe is dit geëvolueerd?
dr. D.L. Hurdiss (M), Universiteit Utrecht
Enterovirussen infecteren jaarlijks miljoenen mensen en veroorzaken ernstige en levensbedreigende ziekten. In dit onderzoek zal de driedimensionale structuur en functie van het 2C eiwit dat cruciaal is voor virus vermenigvuldiging bepaald worden. Deze inzichten zijn essentieel voor de ontwikkeling van nieuwe breed-spectrum antivirale middelen om enterovirus infecties te behandelen.
dr. K. Kirchner (V), Technische Universiteit Delft
Veel omgevingsfactoren, zoals temperatuur of luchtverontreiniging, worden op verschillende locaties en tijdstippen geregistreerd. Echter is een realistische analyse van de resulterende grote datasets, vanwege beperkte rekenkracht, vaak niet haalbaar. Dit project ontwikkelt nieuwe computationele methoden die doelmatige beschrijvingen en betrouwbare voorspellingen van verschijnselen met ruis en onzekerheidsfactoren wél mogelijk maken.
dr. A. Kuhn (M), Wageningen University & Research
In planten kan het hormoon auxine snelle cellulaire reacties veroorzaken. Deze reacties zijn evolutionair geconserveerd, maar er is weinig bekend over hoe ze worden gegenereerd. Dit project zal snelle auxine-reacties in verschillende plantensoorten vergelijken met behulp van genetica en biochemie om de componenten te identificeren die deze reacties genereren.
dr. K. Lahabi (M), Technische Universiteit Delft
Wat als we ook tegelijkertijd elektriciteit, magnetisme en temperatuur koden bekijken? De onderzoeker zal een nieuwe microscoop ontwikkelen om dit op atomaire schaal mogelijk te maken en de verborgen kwantumfenomenen bloot te leggen, die onze wereld vormen.
dr. J. Lattaud (V), Vrije Universiteit Amsterdam
Methaan is een krachtig broeikasgas. Schattingen van methaanemissies zijn echter erg onzeker, wat het maken van nauwkeurige klimaatvoorspellingen belemmert. Ik stel voor om methaan-consumerende micro-organismen in de Noordelijke IJszee te identificeren. Door te onderzoeken hoe deze organismen op klimaatsverandering in het verleden reageerden, kan ik voorspellingen van toekomstige veranderingen verbeteren.
dr. I.K. Mandemaker (V), Hubrecht Institute
Alle cellen in je lichaam bevatten hetzelfde DNA, maar kunnen specialiseren tot verschillende celtypen door genen aan of uit te zetten. Dit wordt zorgvuldig georganiseerd door epigenetische processen om ziektes te voorkomen. Dit onderzoek zal aantonen hoe een nieuwe factor genactiviteit regelt door het plaatsen van de grootste epigenetische markering.
dr. B. van der Meer (M), Wageningen University & Research
De rol van wrijving blijft verrassend slecht begrepen op microscopisch niveau in een grote verscheidenheid aan stromende en vervormbare materialen. Met behulp van microscopie en computersimulaties zullen de onderzoekers op het niveau van individuele bouwstenen bestuderen hoe wrijving tussen deeltjes de materiaaleigenschappen beïnvloedt.
dr. E.T. Nalisnick (M), Universiteit van Amsterdam
Systemen voor kunstmatige intelligentie (AI) moeten zich aanpassen aan nieuwe scenario's. Toch moeten we ervoor zorgen dat het nieuwe gedrag en de nieuwe vaardigheden die ze verwerven, veilig zijn. De onderzoeker zal AI-technieken ontwikkelen waarmee autonome systemen zich maar voorzichtig kunnen aanpassen, onder begeleiding van een mens.
dr. V. Niculae (M), Universiteit van Amsterdam
Kunstmatige intelligentie benadert schijnbaar menselijke prestaties in automatisch vertalen en converseren. Echter blijkt in de praktijk dat zulke systemen onbeheersbaar zijn en, zelfs ongevraagd, schadelijke uitingen produceren. Gebruikmakend van doorbraken op het gebied van machinaal leren herziet de onderzoeker taalgeneratie met bijzondere aandacht voor betrouwbaarheid en beheersbaarheid.
dr. T.A.E. Ophelders (M), Universiteit Utrecht
Puntenwolken komen voor in verscheidene toepassingsgebieden, zoals chemie, computergrafiek en zelfrijdende autos. Voor het analyseren van de resulterende vormen zijn efficiënte vergelijkingen nodig die geometrie en topologie in acht nemen. De onderzoeker zal aantonen dat zulke vergelijkingen makkelijker zijn voor asymmetrische vormen, en zal efficiënte algoritmen ontwikkelen die asymmetrie benutten.
dr. N.V. Ortiz Zacarias (V), Universiteit Leiden
Chemokine receptoren zijn relevante ‘target eiwitten’ bij kanker en andere ziekten. Een nieuwe strategie om deze receptoren te remmen, is ze te verwijderen in plaats van ze te blokkeren. Dit onderzoek zal dus licht werpen op het cellulaire lot van deze receptoren en uiteindelijk leiden tot een nieuwe therapeutische strategie.
dr. ir. D.V. Palcu (M), Universiteit Utrecht
Een oude zuurstofloze en bijna levenloze Europese zee heeft ooit grote hoeveelheden waterstofsulfide geproduceerd en methaan uit sedimenten in de atmosfeer vrijgelaten, na destabilisatie door stijgend zeeniveau. Kan een dergelijke ramp zich herhalen in de huidige Zwarte Zee ten gevolge van zeespiegelstijging en/of nieuwe kanalen?
dr. K.H.M. Prange (M), Amsterdam UMC - Locatie AMC
Macrofagen zijn plastische immuun cellen die vechten tegen zeer uiteenlopende ziekteverwekkers en afvalstoffen verwijderen. De onderzoekers ontrafelen hier hoe macrofagen zich wapenen tegen deze verscheidenheid via epigenetische processen. Deze processen sturen welke genen aan of uit worden gezet en bepalen daarmee hoe een cel reageert op een prikkel van buitenaf.
dr. V.C. Reijers (V), Universiteit Utrecht
Duinen ontstaan door een samenspel van zandtransport en plantengroei. Echter, verschillen tussen planten kunnen belangrijke gevolgen hebben voor duinvorming. In dit project wordt onderzocht hoe planteneigenschappen beïnvloed worden door lokale milieuomstandigheden en hoe diversiteit in planteneigenschappen onze duinen weerbaarder maakt onder klimaatverandering.
dr. J.C.J. van Roestel (M), Universiteit van Amsterdam
Dubbele witte dwergsterren zijn een zeldzaam maar belangrijk type dubbelster. Het zijn potentiële supernova-voorlopers, sommige fuseren tot massieve roterende witte dwergen, en ze zenden ook zwaartekrachtgolfstraling uit. Ik zal gegevens van de Nederlandse BlackGEM telescope combineren met data van andere telescopen en nieuwe machine learning-methoden gebruiken om de populatie van witte dwerg dubbelsterren over de hele hemel te ontdekken. Door de waargenomen populatie en kenmerken te vergelijken met computer modellen, zal ik bepalen hoe deze dubbele witte dwergen hun leven eindigen.
dr. H.C. Ruiz Euler (M), Universiteit Twente
Het ongekende succes van kunstmatige intelligentie (AI) brengt onhoudbare computerkosten met zich mee. Dit project onderzoekt de potentie van een nieuwe technologie voor zeer efficiënte AI: “materiaal-gebaseerde neurale netwerken”. Deze technologie kan de volgende generatie efficiënte AI-systemen voor edge computing en autonome systemen mogelijk maken, zoals autonoom rijden en IoT.
dr. M.F. Russ (M), Technische Universiteit Delft
Quantumbits gebaseerd op spin zijn veelbelovend voor quantumcomputers dankzij de combinatie van hun kleine afmetingen en lange quantumcoherentietijden. Desalniettemin heeft elke quantumbit een eigen “karakter” door lokale variaties in de halfgeleider. De wetenschappers doen een voorstel om deze variaties te meten en te gebruiken om efficiënte spinmanipulatie te bewerkstelligen.
dr. P. Salanevich (V), Universiteit Utrecht
Faseherstel is het probleem van signaalreconstructie uit de absolute waarden van lineaire metingen. Het komt van nature voor in veel "echte" toepassingen, waaronder ptychografie, spraakherkenning en muziekanalyse. De onderzoeker zal meetontwerpen en reconstructiemethoden ontwikkelen die stabiel zijn voor zowel ruis in de metingen als fouten in de modelparameters.
dr. M.J. Spierings (V), Universiteit Leiden
Wat we horen wordt sterk beïnvloed door bepaalde aannames die onbewust gemaakt worden door ons brein. Je hoort bijvoorbeeld vanzelf een ritme in een reeks van neutrale tonen. Hoe zijn dit soort auditieve aanpassingen ontstaan? Hiervoor onderzoek ik of dieren vergelijkbare aanpassingen hebben en hoe deze functioneren. Door te weten of dit soort eigenschappen gedeeld zijn tussen diersoorten, kunnen we begrijpen hoe de evolutie gegaan kan zijn.
dr. S. Stelloo (V), Radboud Universiteit Nijmegen
Tijdens de vroege embryogenese ontwikkelen stamcellen zich tot verschillende celtypen. Deze ontwikkeling van verschillende celtypen gaat gepaard met veranderingen in zowel eiwit expressieniveaus als eiwit-eiwit interacties. In dit project bestuderen de onderzoekers de dynamische veranderingen van eiwitniveaus en eiwit interacties tijdens de ontwikkeling van embryonale stamcellen tot meer gespecialiseerde cellen.
dr. T. Stratmann (V), NIOZ
Dit onderzoek richt zich op gebruik van zwaar water als nieuwe tracer in de aquatische ecologie, voor het meten van metabolische activiteit van bentische fauna. Zwaar water wordt in weefsels geïncorporeerd onafhankelijk van specifieke levensprocessen, en kan daarom gebruikt worden om ecosysteem herstel na een verstoring te onderzoeken.
dr. O.J.T. Sulpis (M), Universiteit Utrecht
Aragoniet is een veelvoorkomend mineraal in de oceanen, vooral in de vorm van schelpen van kleine planktonische wezens. Op de zeebodem werken de ontbinding van aragonietkorrels als maagzuurtabletten, die de oceanen beschermen tegen verzuring veroorzaakt door menselijke kool dioxide uitstoot. We onderzoeken het belang van dit mechanisme via laboratoriumexperimenten en modelsimulaties.
dr. ir. S. Telen (M), Centrum Wiskunde & Informatica (CWI)
Wiskundige vergelijkingen worden gebruikt om allerlei dagdagelijkse fenomenen te modelleren. Deze vergelijkingen zijn vaak erg gecompliceerd en uitdagend om op te lossen. In dit projectvoorstel zullen wiskundigen nieuwe methodes ontwikkelen om zulke vergelijkingen snel en nauwkeurig op te lossen met een computer, en ze gebruiken in concrete toepassingsgebieden.
dr. A.A. Thevenon (M), Universiteit Utrecht
De plastics die we vandaag de dag gebruiken zijn slecht voor het milieu en lastig te recyclen. In dit project maken we met nieuwe katalysatoren een nieuwe generatie plastics en gebruiken daarbij CO2 als chemische bouwsteen om de materialen de juiste eigenschappen mee te geven voor tijdens én na gebruik.
dr. J. Townsend (M), Universiteit van Amsterdam
Het brein is een extreem efficiënt systeem voor het opslaan en communiceren van informatie. Dit project wil met het gebruik van neurale netwerken, geïnspireerd door de mechanismen in de hersenen, datacompressie verbeteren. Dit zal snellere internet communicatie en efficiëntere opslag van computerbestanden mogelijk te maken.
dr. L. Tran (V), Universiteit Utrecht
Exoskeletten van juweelkevers worden gekarakteriseerd door patronen van nanometerformaat die door interactie met licht reflecterende kleuren produceren. Ik zal in dit onderzoek, op laboratoriumschaal, juweelkevers imiteren met vergelijkbare patronen van plantaardige cellulosekristallen. Ik zal bio-geïnspireerde, structureel gekleurde films en capsules met duurzame toepassingen in verf en sensoren onderzoeken en produceren.
dr. A.E. Urai (V), Universiteit Leiden
De activiteit van het brein verandert naarmate mensen ouder worden, wat kan leiden tot cognitieve achteruitgang. Door hersendata van muizen en mensen te meten en vergelijken, wil de onderzoeker begrijpen hoe tijdens het ouder worden de ruizigheid van ons brein verandert en keuzegedrag beïnvloedt.
dr. C.A. Urzua Torres (V), Technische Universiteit Delft
Numerieke simulatie van elektromagnetische golfvoortplanting is een essentieel hulpmiddel bij het ontwerpen van telecommunicatiesystemen en moderne elektronica. Het hier voorgestelde nieuwe wiskundige kader, maakt ontwikkeling van numerieke methoden mogelijk, die gebruik maken van nieuwe rekentechnieken waardoor complexere problemen opgelost kunnen worden. Dit leidt ook tot nieuwe inzichten voor bestaande technieken.
dr. A. Usachov (M), Vrije Universiteit Amsterdam
Het belangrijkste doel van deze studie is om te zoeken naar donkere hadronen - een nieuw type subatomaire deeltjes die het bestaan van donkere materie in het heelal kunnen verklaren. Donkere hadronen kunnen overvloedig worden geproduceerd bij de Large Hadron Collider, waardoor unieke spectaculaire handtekeningen achterblijven in de LHCb-detector.
dr. A. Vaksmaa (V), NIOZ
Plasticvervuiling van oceanen is een groeiend milieuprobleem. Schimmels kunnen een rol spelen bij de afbraak van plastic maar hoe en in welke mate is nog onduidelijk. Dit project is gericht op het identificeren en cultiveren van plastic afbrekende schimmels en het karakteriseren van hun rol bij plasticafbraak in de oceaan.
dr. J.M. van de Vis (V), Universiteit Utrecht
De asymmetrie tussen materie en antimaterie is mogelijk ontstaan tijdens een faseovergang in het vroege heelal. In dit project wordt gezocht naar modellen die de asymmetrie verklaren, en voorspeld hoe deeltjesexperimenten en zwaartekrachtsgolvendetectoren deze modellen kunnen testen. Met een nieuwe techniek wordt de temperatuur van de faseovergang nauwkeurig berekend.
dr. J.A. de Vries (M), Universiteit Maastricht
Het bestaan van ons universum roept om de aanwezigheid van een nieuwe natuurkracht. De recente opwinding op CERN geeft een eerste aanwijzing. Om te achterhalen welke kracht dit zou kunnen zijn, wil ik naar de zeldzaamste deeltjesvervallen in de natuur kijken, en de hulp van moderne grafische processoren inzetten.
dr. Y. Wang (V), Technische Universiteit Delft
Supergeleiding met spin-triplet-paring is van cruciaal belang voor fundamentele fysische en toepassing van supergeleidende circuits, maar het expliciete onderzoek is uitdagend en staat ter discussie. Dit onderzoek maakt gebruik van nieuwe gelaagde, magnetische topologische materialen die zowel topologie als magnetisme combineren om een onconventionele supergeleidende toestand te onderzoeken op basis van verschillende apparaatgeometrie en afstemmingsbenaderingen.
dr. J. Zuiddam (M), Universiteit van Amsterdam
Strassen’s asymptotische spectra theorie is een wiskundig gereedschap ontwikkeld om asymptotische problemen in de wiskunde, informatica en natuurkunde te begrijpen, en in het bijzonder het probleem van snelle matrixvermenigvuldiging. Dit project bouwt aan nieuwe richtingen in de structurele kant en de toepassingen van deze theorie.
dr. M.J. Zwetsloot (V), Wageningen University & Research
Plantenwortels scheiden een grote diversiteit aan chemische stoffen uit. Wat betekenen deze stoffen voor het functioneren van de bodem? Dit project onderzoekt de invloed van de ondergrondse biochemische profielen van diverse plantensoorten op de nutriënten- en koolstofcyclus. Het onderzoek levert kennis op voor de transitie naar natuur-inclusieve en duurzame landbouw.
Dr. Alsya Affandi, VU Medisch Centrum
Dendritische cellen (DCs) staan centraal in het immuunsysteem met een enorm immunotherapeutisch potentieel, maar de huidige strategieën zijn onbevredigend. Mijn doel is om vaccins te ontwikkelen, bestaande uit DC-gerichte en DC-modulerende nanobodies, geconjugeerd met een ziekte-antigeen, om antitumor immuunreacties in kanker te verbeteren, of ontstekingen in autoimmuunziekten te dempen.
Dr. Matthijs Biesbroek, UMC Utrecht
Vaatschade in de witte stof van de hersenen komt veel voor en kent meerdere oorzaken. Gerichte behandeling is afhankelijk van het aantonen van de oorzaak en die blijft regelmatig onzeker. Mijn idee is dat locatie en patronen van schade tot nu toe ongebruikte informatie over de oorzaak kunnen geven.
Dr. Caitrin Crudden, Amsterdam UMC
In celbiologie werken receptor-ligand interacties als ‘een sleutel in een slot’. De ‘sleutels’ (liganden) zweven echter niet vrij rond. Ze worden in hun vrijheid belemmerd door ‘sleutelbossen’ (decoys). Ik zal de rol van deze moleculaire sleutelbossen onderzoeken in celmigratie, een proces dat fundamenteel is voor kankeruitzaaingen.
Ziektevertragende interventies zijn ineffectief in de klinisch manifeste ziekte van Parkinson, wanneer pathologie vergevorderd is, maar zouden kunnen slagen in prodromaal Parkinson, wanneer pathologie nog beperkt is. Ik zal met digitale biomarkers de haalbaarheid en voorlopige werkzaamheid onderzoeken van een op afstand toegediende, door gamificatie versterkte, lichaamsbewegingsinterventie in prodromaal Parkinson.
Dr. Lisanne van Dijk PhD, Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG)
Hoofd-halskankerpatiënten behandeld met radiotherapie hebben een steeds betere overlevingskans. Maar hun`behandeling gaat vaak gepaard met ernstige, langdurige bijwerkingen. Dit project gebruikt Artificial Intelligence-technieken om voorspellingsmodellen te maken voor deze bijwerkingen. Hierdoor wordt een gepersonaliseerde behandeling mogelijk waarbij naast de optimale overleving zo min mogelijk bijwerkingen optreden.
Dr. M.A. Dona, Radboudumc Nijmegen
Mutaties in het SDHB-gen zijn de belangrijkste oorzaak van de meest agressieve vorm van paragangliomen en feochromocytomen. Voor deze endocriene tumoren bestaat nog geen effectieve behandeling. In dit onderzoek ontwikkel ik een nieuw zebravis-model waarin medicijnen getest kunnen worden waardoor behandeling voor deze tumoren mogelijk wordt.
Dr. Carmen Embregts, Department of Viroscience, Erasmus Medical Centre
Hondsdolheidsvirus/rabiësvirus onderdrukt het immuunsysteem en symptomen ontstaan pas als het virus het brein heeft bereikt. Behandeling is dan niet meer mogelijk en alle rabiës-patiënten (59.000/jaar wereldwijd) sterven. Ik wil begrijpen hoe het virus het afweersysteem onderdrukt, en een nieuwe behandelstrategie testen die de afweerreactie tegen het rabiësvirus herstelt en versterkt.
Dr. Hélène Gleitz, Erasmus MC
Beenmergfibrose is een aandoening waarbij normaal beenmergweefsel geleidelijk wordt vervangen door littekenweefsel, wat leidt tot beenmergfalen en overlijden. Recente data suggereren dat ontsteking een grote rol speelt in het ontstaan van beenmergfibrose, maar de mechanismen hiervan blijven onbekend. Dit project focust zich op het aanpakken van ontsteking als nieuwe behandelingsmethode.
Dr. Dora Hammerl, Laboratorium Tumor Immunologie, afd. Interne Oncologie, Erasmus MC Cancer Institute
Voor patiënten met agressieve borstkanker zijn er géén effectieve therapieën. Mijn vooronderzoek laat zien dat een vrij onbekende familie aan eiwitten ervoor zorgt dat immuuncellen tumoren moeilijk bereiken en/of bestrijden. In mijn voorstel ga ik de anti-immuun activiteit van deze enzymen bestuderen, en enzymneutralizerende strategieën testen om behandelopties te vergroten.
Dr. Philip Jansen, Vrije Universiteit Amsterdam
Insomnie (slaapproblemen), breinveroudering en dementie staan met elkaar in verband. Of slaapproblemen oorzaak of gevolg zijn van versnelde hersenveroudering, en door welke mechanismen dit komt, is nog niet bekend. Door analyse van grootschalige genetische data en hersenscans wil ik het causale verband achterhalen tussen slaap, hersenveroudering en dementie.
Dr. Vera Kemp, Leids Universitair Medisch Centrum
Oncolytische virustherapie is een recente veelbelovende anti-kanker aanpak, waarbij virussen specifiek kankercellen vernietigen en normale cellen onaangetast laten. Echter bevat een tumor niet alleen kankercellen, maar daarnaast tot 90 procent bindweefsel, voornamelijk gevormd door kanker-geassocieerde fibroblasten. Dit project bestudeert hoe deze fibroblasten de effectiviteit van oncolytische virustherapie beïnvloeden.
Dr. M. Klein, Radboudumc, Genetica
Zowel genetische aanleg als omgevingsfactoren bepalen of we gezond of ziek zijn. Gecombineerd vormen ze een sleutel voor de ontwikkeling van psychiatrische aandoeningen. Dit onderzoek bestudeert het samenspel van al deze factoren om zo uiteindelijk de diagnose en behandeling te personaliseren.
Dr. Jeremy Labrecque, Erasmus MC
Ik zal causale bias analyse integreren in kosteneffectiviteitsanalyses, waardoor beter geïdentificeerd kan worden wanneer aannemelijke biases (confounding, selectie bias) beslissingen gemakkelijk kunnen veranderen en wanneer beslissingen robuust zijn voor bias. Deze methoden zullen worden toegepast op de kosteneffectiviteit van totale knievervanging, perfusie MRI en BMI interventies.
Dr. Esther Metting, Universitair Medisch Centrum Groningen
In de zorg wordt steeds vaker gebruik gemaakt van e-Health om patiënten beter te kunnen behandelen. Hierdoor zal de behandeling en de gezondheid van niet-digitaal vaardigen achterblijven. Met COPD-patiënten en zorgverleners ga ik een methode ontwikkelen waarmee niet-digitaal vaardigen tóch kunnen profiteren van de gezondheidsvoordelen van e-Health.
Dr. Felix Poppelaars, Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG)
De geërfde set van complement genen wordt het Complotype genoemd en bepaalt het vermogen om het complementsysteem te activeren en te reguleren. Ik ga onderzoeken of bij de toewijzing van donornieren het Complotype moet worden toegevoegd als criterium naast weefseltypering, om daarmee de lange-termijn uitkomsten na transplantatie te verbeteren.
Dr. Simon Pouwels, Universitair Medisch Centrum Groningen
In dit project zal ik onderzoeken of én hoe lichaamseigen-gevaarsignalen afkomstig uit beschadigd longweefsel, kunnen bijdragen aan het ontwikkelen van onderliggend lijden in COPD, middels een groot patiëntencohort en vernieuwende 3D-lab-technieken. Hieruit zal blijken of deze gevaarsignalen gebruikt kunnen worden als COPD biomarker en/of aangrijpingspunt voor nieuwe behandelstrategieën.
Dr. Gennady Roshchupkin, Erasmus MC Medical Center
We hebben geleerd dat de meeste ziekten een genetische component hebben, maar begrijpen nog niet de onderliggende processen. Met behulp van kunstmatige intelligentie ga ik de complexe relatie tussen DNA-mutaties en de menselijke gezondheid onderzoeken. Dit wordt de basis voor de ontwikkeling van nieuwe diagnostische, prognostische en therapeutische hulpmiddelen.
Dr. Julie Rutten, Leids Universitair Medisch Centrum
Ongeveer 25 miljoen personen wereldwijd (1:300) hebben een erfelijke aanleg voor beroertes en dementie. Slecht een klein deel van deze mensen krijgt daadwerkelijk klachten. In dit onderzoek wordt bekeken waarom sommige mensen al op jonge leeftijd dement worden, terwijl anderen met dezelfde erfelijke aanleg tot op hoge leeftijd gezond blijven.
Dr. Fiamma Salerno, Leids Universitair Medisch Centrum
Het immuunsysteem beschermt ons tegen infecties en kanker. Middels vaccins kunnen we onze immuniteit trainen en verbeteren. Mijn doel is om de moleculaire processen te identificeren in CD4 T-cellen die beslissend zijn voor de vorming van celdodende CD8 T-cellen en antilichaam-producerende B cellen en daarmee vaccinatiestrategieën te verbeteren.
Dr. Lilly Verhagen, Radboudumc, Nijmegen
Hoewel in kinderen met luchtweginfecties de reactie van het immuunsysteem vaak in het bloed wordt gemeten, speelt de eerste immuunrespons zich in de luchtwegen af. In dit project wordt het immuunsysteem van de luchtwegen zélf in kinderen bestudeerd om in de toekomst luchtweginfecties te kunnen behandelen met minder antibiotica.
Dr. Gwenny Verstappen, Universitair Medisch Centrum Groningen
Systemische auto-immuunziekten worden gekenmerkt door overactiviteit van B-cellen. Hoe dit tot stand komt is onduidelijk. Middels een gedetailleerde functionele en moleculaire analyse gaat deze onderzoeker bepalen hoe B-cellen overactief raken in patiënten met de auto-immuunziekte ‘syndroom van Sjögren’, om verschillen tussen patiënten te identificeren en gerichte therapeutische behandelopties te realiseren.
Dr. ing. Daan Westra, Maastricht University
Om de zorg duurzaam te houden, werken zorgorganisaties samen in netwerken. Maar liefst 70 procent van deze netwerken zijn echter onsuccesvol, waardoor tijd en middelen verloren gaan. Dit is het eerste grootschalige empirische netwerkonderzoek. Ik onderzoek welke configuraties van structuur, proces en contextfactoren netwerken effectief maken en ontwikkel een netwerk-(self)assessment tool.
Dr. Judith Wienke, Prinses Máxima Centrum voor Kinderoncologie, Utrecht
Bijna de helft van de patiënten met de kinderkanker neuroblastoom komt te overlijden. Een nieuwe immuuntherapie met afweercellen (CAR‐T cellen) is weliswaar veelbelovend, maar klinische resultaten blijven teleurstellend doordat neuroblastoomcellen CAR‐T cellen afremmen. In dit onderzoek worden CAR‐T cellen ongevoelig gemaakt voor deze remming, als innovatieve, verbeterde behandeling voor neuroblastoom.
Dr. Frank Wolters, arts-epidemioloog, Erasmus MC Rotterdam
Eén op de vier ouderen heeft een verhoogd risico op beroerte en dementie doordat zij zonder het te weten een herseninfarct hebben doorgemaakt. In dit onderzoek neem ik deze ‘stille’ infarcten onder de loep om kenmerken en mechanismen te ontrafelen die een gepersonaliseerde behandeling tegen beroerte en dementie mogelijk maken.
Dr. Robbert Wouters, Erasmus MC Rotterdam
Dagelijkse klinische besluitvorming is meestal niet gebaseerd op individuele patiëntdata, maar op klinische ervaring en richtlijnen. Beslissingen zijn bijgevolg niet geïndividualiseerd en er is een risico op suboptimale besluitvorming. Ik presenteer een methode voor real-time predictie van geïndividualiseerde uitkomsten en kosten, ter verbetering van gezamenlijke besluitvorming en waarde voor patiënten.
Voor het NWO-domein Sociale en Geesteswetenschappen staat de besluitvorming in april 2022 gepland.
Voor het NWO-domein Toegepaste en Technische wetenschappen staat de besluitvorming in april 2022 gepland.
De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek financiert toponderzoekers, geeft sturing aan de Nederlandse wetenschap via programma's en beheert (inter)nationale kennisinfrastructuur.
Inschrijven nieuwsbrief